Celem leczenia podwyższonego ciśnienia krwi i nadciśnienia tętniczego nie jest tylko samo obniżenie wartości liczbowych. Prawdziwym powodem powinno być zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, poprawa jakości życia oraz zapobieganie przedwczesnej śmierci. Aby osiągnąć to wszystko, konieczne jest kompleksowe podejście do pacjenta.
Oprócz samego ciśnienia tętniczego krwi należy również kontrolować inne czynniki ryzyka, takie jak:
Co ważne, powyższe wskazania nie sumują się – one wzajemnie się mnożą. Oznacza to, że ich obecność u danej osoby dramatycznie zwiększa zagrożenie dla zdrowia serca i naczyń.
Nadciśnienie tętnicze od lat pozostaje jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Jednak w leczeniu tego schorzenia chodzi o coś więcej niż tylko sprowadzenie wartości liczbowych poniżej podręcznikowych wytycznych wynoszących 140/90 mm Hg.
Prawdziwym celem terapii zarówno farmakologicznej, jak i niefarmakologicznej jest zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, poprawa jakości życia oraz zapobieganie przedwczesnej śmierci. Niezwykle ważnym elementem jest więc przede wszystkim zmiana codziennych nawyków. Według najnowszych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego jest ona podstawą, ważniejszą nawet niż odpowiednio dobrana terapia farmakologiczna. I nie trzeba tego udowadniać badaniami klinicznymi, ponieważ korzyści płynące ze zdrowego stylu życia są tak wielowymiarowe, że trudno je zmierzyć jedynie przez pryzmat liczb.
Zmiana diety, zwiększenie aktywności fizycznej, redukcja masy ciała, rzucenie palenia, unikanie nadmiernego stresu czy ograniczenie spożycia alkoholu wpływają nie tylko na ciśnienie tętnicze krwi, ale też na zdrowie psychiczne, jakość snu, odporność i ogólną sprawność organizmu. Co więcej, interwencje te nie niosą ryzyka działań niepożądanych, a ich wdrożenie jest możliwe praktycznie dla każdego niezależnie od wieku czy statusu społecznego.
To nie znaczy oczywiście, że leki tracą swoje znaczenie. Farmakoterapia jest w wielu przypadkach niezbędna i ratuje życie. Jednak w kontekście długofalowego leczenia, to właśnie styl życia wzmacnia i stabilizuje działanie leków, pozwalając często zmniejszyć ich dawki, a nawet w niektórych przypadkach z czasem je odstawić.
Wysokie ciśnienie tętnicze krwi to jeden z najczęstszych i jednocześnie najgroźniejszych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Choć farmakoterapia jest często konieczna, to skuteczna profilaktyka i leczenie powinny zaczynać się od zmiany stylu życia. Eksperci zgodnie podkreślają, że weryfikacja codziennych nawyków to podstawa w walce o lepsze zdrowie, mniejsze ryzyko udaru, zawału czy niewydolności nerek. Co dokładnie warto zmienić?
Mancia G., Kreutz R., Brunström M., Burnier M., Grassi G., Januszewicz A., Muiesan M.L., Tsioufis K., Agabiti-Rosei E., Algharably E.A.E., Azizi M., Benetos A., Borghi C., Hitij J.B., Cifkova R., Coca A., Cornelissen V., Cruickshank J.K., Cunha P.G., Danser A.H.J., Pinho R.M., Delles C., Dominiczak A.F., Dorobantu M., Doumas M., Fernández-Alfonso M.S., Halimi J.M., Járai Z., Jelaković B., Jordan J., Kuznetsova T., Laurent S., Lovic D., Lurbe E., Mahfoud F., Manolis A., Miglinas M., Narkiewicz K., Niiranen T., Palatini P., Parati G., Pathak A., Persu A., Polonia J., Redon J., Sarafidis P., Schmieder R., Spronck B., Stabouli S., Stergiou G., Taddei S., Thomopoulos C., Tomaszewski M., Van de Borne P., Wanner C., Weber T., Williams B., Zhang Z.Y., Kjeldsen S.E. 2023 ESH Guidelines for the management of arterial hypertension The Task Force for the management of arterial hypertension of the European Society of Hypertension: Endorsed by the International Society of Hypertension (ISH) and the European Renal Association (ERA). J Hypertens. 2023 Dec 1;41(12):1874-2071. doi: 10.1097/HJH.0000000000003480.\
John William McEvoy, Cian P. McCarthy, Rosa Maria Bruno, Sofie Brouwers, Michelle D. Canavan, Claudio Ceconi, Ruxandra Maria Christodorescu, Stella S. Daskalopoulou, Charles J. Ferro, Eva Gerdts, Henner Hanssen, Julie Harris, Lucas Lauder, Richard J McManus, Gerard J. Molloy, Kazem Rahimi, Vera Regitz-Zagrosek, Gian Paolo Rossi, Else Charlotte Sandset, Bart Scheenaerts, Jan A Staessen, Izabella Uchmanowicz, Maurizio Volterrani, Rhian M. Touyz, E.S.C. Scientific Document Group, 2024 E.S.C. Guidelines for the management of elevated blood pressure and hypertension: Developed by the task force on the management of elevated blood pressure and hypertension of the European Society of Cardiology (ESC) and endorsed by the European Society of Endocrinology (ESE) and the European Stroke Organisation (ESO), European Heart Journal, Volume 45, Issue 38, 7 October 2024, Pages 3912–4018
Regitz-Zagrosek, Gian Paolo Rossi, Else Charlotte Sandset, Bart Scheenaerts, Jan A. Staessen, Izabella Uchmanowicz, Maurizio Volterrani, Rhian M. Touyz, E.S.C. Scientific Document Group, 2024 ESC Guidelines for the management of elevated blood pressure and hypertension: Developed by the task force on the management of elevated blood pressure and hypertension of the European Society of Cardiology (ESC) and endorsed by the European Society of Endocrinology (ESE) and the European Stroke Organisation (ESO), European Heart Journal, Volume 45, Issue 38, 7 October 2024, Pages 3912–4018
Prof. dr hab. n. med. Marek Postuła – kardiolog, specjalizujący się w zagadnieniach długowieczności i prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Jest absolwentem Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz posiada dyplom z ekonomiki ochrony zdrowia uzyskany na London School of Economics w Wielkiej Brytanii. Obecnie kieruje Pracownią Farmakogenomiki w Zakładzie Farmakologii Klinicznej WUM, gdzie prowadzi badania nad nowymi biomarkerami wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia. Jest również założycielem międzynarodowej grupy badawczej I-COMET, skupiającej naukowców z Europy i Ameryki Północnej. Jego pasja do promowania zdrowego stylu życia znajduje odzwierciedlenie w licznych wystąpieniach medialnych oraz audycji radiowej „Kierunek Długowieczność” na antenie Programu III Polskiego Radia. Prywatnie, prof. Postuła jest entuzjastą kolarstwa szosowego i propagatorem aktywności fizycznej jako kluczowego elementu profilaktyki zdrowotnej.
